Đông y điều trị đau thần kinh sau Zona

* Zona là kết quả của sự tái hoạt động của Varicella-zoster virus. Virus này cũng là tác nhân gây bệnh thủy đậu ở trẻ em. Virus trú ngụ trong cơ thể ở trạng thái “ngủ” trong các hạch rễ sau của dây thần kinh cảm giác. Chúng sẽ “thức giấc” sau khi gây bệnh ở người từng bị thủy đậu 1 thời gian sau đó. Biểu hiện của bệnh là các ban đỏ, mụn nước, bọng nước tập trung thành chùm dọc theo đường phân bố của thần kinh ngoại biên. Bệnh hay gặp ở những từng bị thủy đậu, người già, người suy giảm miễn dịch, đặc biệt nhiễm HIV/AIDS.

Ban đầu bệnh nhân có triệu chứng sốt nhẹ, mệt mỏi, đau nhức da, đôi khi cảm giác tê rần chạy dọc theo dây thần kinh.

Sau đó bệnh nhân cảm thấy đau buốt, rát da như bị bỏng, khi chạm vào bệnh nhân cảm thấy cơn đau tăng lên. Triệu chứng đau thành từng cơn.

Sau vài ngày, trên da xuất hiện các mảng hồng chứa đám mụn rộp chạy dọc theo dây thần kinh, thường là dây thần kinh liên sườn, dây thần kinh số 8,… khiến mụn rộp xuất hiện chủ yếu ở lưng, ngực, môi, mắt, mông,…

Mụn rộp chỉ xuất hiện ở một bên cơ thể, không lây sang phía còn lại.

Khi mụn rộp bị vỡ sẽ gây chảy dịch làm mụn rộp phát triển mạnh, lây lan rộng hơn.

Khi mụn nước khô và bong vảy, có thể để lại sẹo thâm hoặc lõm trên da.

Sau khi triệu chứng zona thần kinh cấp tính biến mất, bệnh nhân có thể bị đau nhức thần kinh tại vị trí từng xuất hiện mụn rộp.

Đau thần kinh sau Zona

Đau thần kinh sau Zona là một biến chứng phổ biến của nhiễm virus Varicella zoster tái hoạt hóa. Đây là tình trạng đau thần kinh đặc trưng bởi cơn đau kéo dài nhiều tháng đến nhiều năm.

Các yếu tố nguy cơ gây đau thần kinh sau zona gồm: lớn tuổi, triệu chứng tiền triệu phát ban, đau dữ dội trong giai đoạn cấp, phát ban nhiều, zona mắt, lupus ban đỏ, đái tháo đường, tiền sử chấn thương, suy giảm miễn dịch.

Bệnh nhân đau sau zona thường biểu hiện 3 loại đau chính:

Đau liên tục mà không có kích thích gây đau: đó là cảm giác đau bỏng rát, đau nhói.

Đau không liên tục, không có kích thích gây đau: đau như đâm, bắn, điện giật.

Đau gây ra khi kích thích nhẹ, không tương ứng với cảm giác đau (tăng cảm đau).

Ngoài ra, người bệnh có thể có một số cảm giác bất thường như rối loạn tiêu hóa, dị cảm.

Theo YHCT, đau thần kinh sau Zona được mô tả trong chứng hỏa thống, thường gặp 3 hội chứng là:

Can kinh uất nhiệt:

Đau dữ dội, nóng rát, châm chích. Tổn thương da có mụn nước màu đỏ dạng nốt và chấm tập hợp thành từng mảng.

Bài thuốc: Long đởm thảo, hoàng cầm, trạch tả, mộc thông và đương quy (mỗi loại 12g), chi tử, sinh địa, cam thảo, mạch môn và huyền sâm (mỗi loại 16g).

Tỳ hư thấp nhiệt:

Cảm giác đau dữ dội, nóng rát, châm chích. Tổn thương da là nhiều mụn nước lớn, dịch đục màu trắng vàng dễ vỡ. Đau nhiều khi mụn nước vỡ

Bài thuốc: thương truật, hậu phác, bạch truật, bạch linh (mỗi loại 16g), trần bì, trạch tả, trư linh, khương hoạt, kim ngân hoa, bồ công anh (mỗi loại 12g), đại táo 10g, huyết hồ 8g, cam thảo 6g và nhục quế, sinh khương (mỗi loại 4g). Ngày uống 1 thang.

Thể thấp nhiệt:

vùng tổn thương có màu đỏ, mụn nước tụ lại và vỡ ra gây lở loét, lưỡi hơi đỏ và có rêu trắng hoặc vàng cho nên cần phải lương huyết, thanh hóa thấp nhiệt và giải độc.

Bài thuốc: ý dĩ nhân, đậu đỏ (mỗi loại 15g), phục linh bì, địa phu tử, kim ngân hoa, sinh địa (mỗi loại 12g), xa tiền tử, xích nhược, xa tiền thảo, mãxỉ hiện (mỗi loại 10g), hoắc hương, bội lan (mỗi loại 9g) và cam thảo 6g. Sắc ngày 1 thang.

Để giảm đau trong và sau zona: Nước ép cà rốt và cần tây: cà rốt 1 củ vừa, cần tây một nắm, ép lấy nước uống, ngày 1 ly dùng 7- 10 ngày. Bài thuốc này nhiều người dùng thấy có tác dụng giảm đau rõ rệt trong và sau khi bị zona…

Một trong những điều cần lưu ý là giữ vùng tổn thương do zona được khô ráo sạch sẽ, không tắm, tránh đổ mồ hôi hay sát trùng bằng các dung dịch lỏng thành dòng chảy trên da vì bệnh sẽ dễ lan từ vùng da bệnh sang vùng da lành nếu bị ướt. Nên mặc quần áo rộng, tránh cọ phải vết thương.

Tác dụng của Cứu ấm điều trị đau Zona

Dùng điếu ngải cứu đốt cháy hơ ấm trên vùng có mụn nước và cứu xung quanh vùng da bị bệnh cho đến khi vùng da đó đỏ ửng lên. Thời gian cứu ngải là 30 - 40 phút, ngày 1 lần. Chú ý an toàn cho bệnh nhân khi cứu, tránh để tàn ngải cứu rơi vào. Khi cứu ấm có thể kết hợp với bôi thuốc cream Acyclovir phết một lớp mỏng trên vùng tổn thương sau khi cứu (có thể thay thế cứu bằng đèn hồng ngoại).Tác dụng cứu: giải độc, chỉ thống, nâng cao hệ miễn dịch cho cơ thể, chống viêm, chống phù nề, tăng cường dinh dưỡng cho vùng da bị tổn thương. Mục đích cứu là làm khô và se các mụn nước, phục hồi vùng da bị tổn thương. Bên cạnh đó, nhiệt nóng của điếu ngải là một yếu tố vật lý làm cho virút gây zona bị yếu đi.

Tác dụng của châm cứu điều trị đau Zona

Châm cứu giúp giảm các triệu chứng của đau thần kinh sau Zona bằng cách:

Kích thích các dây thần kinh trong cơ và các mô, dẫn đến giải phóng các endorphin và các yếu tố thần kinh. Từ đó, giúp giải quyết quá trình xử lí cơn đau ở não và tủy.

Giảm viêm bằng cách thúc đẩy giải phóng các yếu tố điều hòa miễn dịch và mạch máu.

Tăng cường tuần hoàn tại chỗ, giúp phân tán chỗ sưng tấy.

Theo YHCT, châm cứu giúp cân bằng âm dương, khí huyết, làm cho khí huyết lưu thông ổn định trong các đường kinh, giúp giải quyết tình trạng ứ trệ, tắc nghẽn. Từ đó tạo ra tác dụng giảm đau.

Công thức huyệt châm cứu điều trị đau thần kinh sau Zona

Tùy theo khu vực bị bệnh mà có công thức huyệt tương ứng:

• Vùng mắt: Huyệt Ty trúc không, Toán trúc, Thái dương.

• Vùng mặt: Huyệt Hợp cốc, Địa thương, Giáp xa.

• Đau dữ dội và bỏng rát: Huyệt Ẩn bạch, Đại đôn, Thần môn.

• Nếu kèm mất ngủ: Huyệt Bách hội, Thần đình.

• Nếu kèm ngứa: Huyệt Huyết hải, Khúc trì.

Kết hợp châm A thị huyệt hoặc huyệt đặc hiệu, châm theo tiết đoạn thần kinh tương ứng với khoanh da vùng đau để thanh nhiệt giải độc, khu phong - trừ thấp tùy theo thể bệnh.

Lời khuyên của thầy thuốc

Kinh nghiệm của Y học cổ truyền điều trị zona rất phong phú, tuy nhiên, người bệnh không nên tự ý sử dụng, nên đi khám để được chẩn đoán chính xác, tư vấn cụ thể và điều trị phù hợp với từng trường hợp vì zona có thể nặng, thể nhẹ, mới mắc, mắc đã lâu, mụn nước mới mọc hay đã lở loét mưng mủ... Người bệnh nên đến các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn cách điều trị phù hợp nhất với tình trạng bệnh của mình và lưu ý giữ vùng bị tổn thương khô ráo.nguồn : Bv YHCT TP.HCM.

Qúy bệnh nhân khi có nhu cầu khám chữa bệnh, mua thuốc, dược liệu... Hãy đến với Phòng Khám YHCT Thuận Nhân để được đội ngũ y bác sỹ nhiều năm kinh nghiệm tư vấn, thăm khám và điều trị hiệu quả!